ปราสาทบาญอิต ศิลปะจามปา


ภูเขาที่ตั้งของปราสาทบาญอิ๊ด
ที่มารูปภาพ : https://www.google.co.th

      ปราสาทบาญอิตหรือปราสาทเงิน เป็นสถาปัตยกรรมที่สำคัญของเมืองวิชัยอาณาจักรจามปา ตั้งอยู่บนยอดเขาตามความเชื่อของศาสนาฮินดู บนชายฝั่งด้านทิศใต้ของแม่น้ำกอน ปัจจุบันอยู่ในจังหวัดบิญดิ่ญ ประเทศเวียดนาม ชื่อ "บาญอิต" เป็นชื่อที่ใช้เรียกโดยชาวพื้นถิ่นมีความหมายว่าขนมเค้กที่มีรูปทรงคล้ายปิรามิดสี่เหลี่ยม ส่วนคำว่า "ปราสาทเงิน"นั้น เป็นชื่อที่ชาวฝรั่งเศสใช้เรียก ปราสาทแห่งนี้เป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดู-ไศวนิกาย เพราะหน้าบันบริเวณชั้นสองปรากฎรูปพระแม่อุมาทรงโคนนทิ  ไม่มีหลักฐานปรากฎว่าใครเป็นผู้สร้างศาสนสถานแห่งนี้แต่สันนิษฐานว่าถูกสร้างขึ้นในราวก่อนพุทธศตวรรษที่19 เป็นศิลปะแบบจาม-บิญดิ่น 
  
ที่มารูปภาพ : http://www.nctour.net
             
          ปราสาทแห่งนี้ประกอบด้วยอาคาร 4 หลัง คือ ปราสาทประธาน บรรณาลัย หอจารึก และโคปุระ การจัดวางตัวอาคาร คือ ปราสาทประธานและบรรณาลัยตั้งอยู่ด้านบนสุด ส่วนอาคารหอจารึกและโคปุระอยู่ด้านล่างถัดลงมา มีโคปุระอยู่เพียงด้านเดียวคือด้านทิศตะวันออก  ปราสาทประธานเป็นปราสาทอิฐที่มีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส มีทางเข้าด้านทิศตะวันออกเพียงด้านเดียว อีกสามด้านที่เหลือเป็นประตูหลอก แต่เดิมเคยประดิษฐานประติมากรรมรูปเครพของพระศิวะกำหนดช่วงอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่16-17 นอกจากนี้ยังมีองค์ประกอบอื่นๆที่่สำคัญ อาทิ เสาประดับผนังห้าเสาที่มีการเซาะร่องตรงกลางแต่ไม่ทะลุบัวหัวเสา บนหลังคาของปราสาทมีการตกแต่งด้วยปราสาทจำลองประจำมุมของแต่ละชั้นของหลังคา ซุ้มประตูเป็นทรงไบหอกไม่มีการประดับตกแต่งใดๆ ปราสาทแห่งนี้ถือว่าเป็นศาสนสถานที่มีลักษณะค่อนข้างเรียบง่าย 


ที่มารูปภาพ : http://www.nctour.net

        ปราสาทแห่งนี้เป็นศาสนสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของอาณาจักรจามปา นอกจากนี้ยังเป็นเสมือนมรดกตกทอดจากชามจามที่่สะท้อนให้เห็นความรุ่งรืองทางด้านศิลปกรรมและอิทธิพลทางลัทธิความเชื่อฮินดูที่มีผลต่อพื้นที่บริเวณนี้ แม้ปัจจุบันจะหลงเหลือให้เห็นเพียงตัวสถาปัตยกรรมที่เริ่มพุพัง แต่สิ่งนี้ก็เป็นหลักฐานที่ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจนว่า พื้นที่บริเวณนี้ครั้งนึงได้เคยมีอารยธรรมที่สำคัญและยิ่งใหญ่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้


อ้างอิง
อชิรัชญ์ ไชยพจน์พานิช.ปราสาทบาญอิต.สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2560 จากhttp://art-in-sea.com
เชษฐ์ ติงสัญชลี.ปราสาทบาญอิ๊ด.สืบค้นเมื่อวันที่ 27 ตุลาคม 2560 จากhttp://www.sac.or.th

ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

เจดีย์ในล้านนา สถาปัตกรรมที่ล้ำค่าในแดนเหนือ

รูปภาพ
ประวัติศาสตร์โดยสังเขป                               ที่มา  https://sites.google.com/           อาณาจักรล้านนา เป็นอาณาจักรที่ตั้งบริเวณภาคเหนือของประเทศไทยในปัจจุบัน มีศูนย์อยู่ที่เชียงใหม่ ผู้ก่อตั้งอาณาจักรล้านนา คือ พระเจ้ามังราย โดยพระองค์ทรงครองเมืองยางก่อน ภายหลังได้ลงมายึดอาณาจักรหริกุญชัย และได้สร้างเมืองขึ้นใหม่โดยการรวบรวมเมืองเล็กเมืองน้อยเข้าไว้ด้วยกัน ได้แก่ เมืองลำพูน ลำปาง เชียงราย และเชียงใหม่ ส่วนแพร่ น่าน พะเยา ถูกรวมเข้าภายหลังรัชกาลของพระองค์ ตั้งเมืองเชียงใหม่เป็นศูนย์กลาง มีชาวเผ่าลื้อ ลัวะ ลาว ไต ม่าน เม็ง เป็นกลุ่มคนกลุ่มแรกของอาณาจักรล้านนา               ล้านเป็นแคว้นที่ได้รับอิทธิพลจากศาสนาพุทธนิกายลังวงศ์ โดยรับต่อมาจากอาณาจักรพุกามที่ตั้งอยู่บริเวณตะวันตกของอาณาจักร ศาสนานั้นมีผลต่อศิลปะของล้านเป็นอย่างมาก ทำให้มีศาสนสถานที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาอยู่เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะเจดีย์หรือสถูป ซึ่งชาวล้านาจะเรียกว่า...
อ่านเพิ่มเติม

เจดีย์บอบอจี มหาธาตุเจดีย์แห่งศรีเกษตร

รูปภาพ
ที่มาภาพ :  http://program.thaipbs.or.th            องค์พระเจดีย์บอบอจี เป็นโบราณสถานที่สำคัญและเป็นเจดีย์เก่าแก่ที่สร้างโดยชาวพยู เป็นชนชาติที่อพยพลงมาจากที่ราบสูงทิเบต โดยเป็นชนชาติที่ก่อตั้งอาณาจักรแรกในบริเวณประเทศเมียนมาร์ปัจจุบัน คือ อาณาจักรศรีเกษตร ซึ่งมีพื้นที่ครอบคุมบริเวณลุ่มน้ำอิรวดี สันนิษฐานว่า ชื่อเมืองได้มาจากชื่อเมืองโบราณของอินเดียคือ เมืองปุรีในแคว้นโอริสสาของอินเดีย ซึ่งอาณาจักศรีเกษตรมีความเจริญรุ่งเรืองกว่า 2000 ปีมาแล้ว อาณาจักรนี้ได้รับอิทธิพลส่วนใหญ่มาจากอินเดีย ทั้งภาษา ศิลปะ วัฒนธรรม และพุทธศาสนา ซึ่งได้แผ่ขยายเข้ามาปกคุมบริเวณภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงเวลานั้น แผนที่แสดงที่ตั้งอาณาจักรศรีเกษตรของชาวพยู            ที่มาภาพ :  http://aseannotes.blogspot.com                      องค์พระเจดีย์บอบอจี เป็นเจดีย์แบบพม่าแท้และมีความเก่าแก่เป็นอย่างมาก ซึ่งเป็นเหมือนต้นแบบให้กับเจดีย์ในกลุ่มเจดีย์แบบพม่าแท้ในยุคถัดมา...
อ่านเพิ่มเติม

ชเวดากอง เจดีย์ทองแห่งเมืองมอญ

รูปภาพ
  ที่มาภาพ :  https://indochinatours.info            องค์พระเจดีย์ชเวดากอง มาจากคำว่า ชเว เป็นภาษาพม่าแปลว่า ทอง ส่วนดากอง มาจากคำว่าเละเกิ่น หมายถึงไม้ที่ขัดกันไปมาเป็นรากฐานเพื่อรับน้ำหนักขององค์เจดีย์ ซึ่งเป็นวิธีก่อสร้างสมัยโบราณคล้ายการตอกเสาเข็มในปัจจุบัน ภาษาไทยออกเสียง "เละเกิ่น" ว่า "ตะเกิง" ชาวไทยโบราณมักเรียกพระธาตุชเวดากองว่า"พระธาตุเมืองตะเกิง" องค์พระเจดีย์ชเวดากองเป็นมหาธาตุที่สำคัญของย่างกุ้งและยังเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวเมียนมา สร้างตั้งแต่สมัยที่ชาวมอญยังปกครองอยู่ จนกระทั่งสูญเสียเอกราชให้กับพม่า และหลังจากนั้นกษัติริย์พม่าก็ได้ก่อสร้างเพิ่มและบูรณะองค์พระเจดีย์เรื่อยมา                           ปัจจุบันพระเจดีย์ชเวดากองมีความสูงประมาณ 109 เมตร เป็นศิลปะแบบมอญ-พม่า รูปแบบของเจดีย์เป็นผังสี่เหลี่ยมยกเก็จ 3 ชั้น ฐานชั้นล่างมีความลาดเอียงค่อนข้างมาก ถัดมาเป็นผังแปดเหลี่ยมยกเก็จ และฐานเขียงกลมซ้อนลดลั่นกัน องค์ระฆัง มีรัดอก และประดับลายเฟื่องอุบะ เจ...
อ่านเพิ่มเติม